De afgelopen dagen wekken berichten op social media de indruk dat het Stella Maris College in Meerssen zou stoppen met gepersonaliseerd onderwijs en de samenwerking met Kunskapsskolan. De beslissing om dit te doen zou zijn genomen op basis van de uitkomsten van het inspectierapport, waarin Stella Maris het predicaat ‘onvoldoende’ tot ‘zeer zwak’ heeft gekregen. Volgens de berichten zou dit te wijten zijn aan de invoering van gepersonaliseerd onderwijs en de samenwerking met Kunskapsskolan.

Vanuit scholen in Nederland krijgen wij vragen hoe dit nu precies zit, en of we dat kunnen en willen uitleggen. Wij hebben in samenspraak met Stella Maris besloten om dat te doen. Bij hoge uitzondering, want wij hebben de gewoonte om mèt een school te praten, en niet over een school. Maar gezien de vele feitelijke onjuistheden in de genoemde berichten, voelen wij met het Stella Maris College in Meerssen de noodzaak om uitleg te geven. Vandaag een toelichting op de feiten. Volgende week volgt een interview met John Hausmans (regio directeur Zuid west bij LVO) en Raymond van Kerkvoorden (directeur Kunskapsskolan Nederland) over de keuze van het Stella Maris College over de toekomst.

Context

Allereerst een schets van de context van het invoeren en uitvoeren van gepersonaliseerd onderwijs en de wijze waarop wij daarin samenwerken met scholen. De invoering van kwalitatief hoogwaardig gepersonaliseerd onderwijs vereist een integrale aanpak en feitelijk een meerjarige drievoudige verandering van het onderwijs (naar leerdoelgericht onderwijs), de organisatie (operational excellence) en de cultuur (professionele cultuur van samenwerken).

Het complexe karakter van zo’n verandering vraagt veel van leraren, van de schoolleiding en van andere collega’s (1). Waarbij het zaak is om goed te monitoren hoe dit gaat en of er bijgestuurd moet worden. Kunskapsskolan werkt daarin nauw samen met elke school. En waar nodig en mogelijk ondersteunen we de school, zodat deze invulling kan geven aan de eigen ambitie naar onderwijs dat recht doet aan elke leerling.

Gepersonaliseerd onderwijs leert leerlingen om eigenaarschap te nemen, realistische keuzes te maken en zo het beste en meeste uit zichzelf te halen (lees: een diploma naar maximaal kunnen). Goed gepersonaliseerd onderwijs vraagt datzelfde ook van een school: van de schoolleiding en van de leraren. Maar elke school maakt daarin de eigen keuzes. En in die zin is dit traject per school anders, uniek, en gepersonaliseerd.

Observaties Onderwijsinspectie

Voor de zomer heeft de onderwijsinspectie een kritisch inspectierapport naar buiten gebracht over het Stella Maris College. Hierin is een breed oordeel gegeven over het onderwijs zoals dat binnen de school vorm krijgt, zowel gepersonaliseerd als traditioneel. De uitkomsten van dat rapport laten zien dat er voor de schoolleiding en de leraren werk aan de winkel is, en zij pakken dit inmiddels op. En wij hebben het vertrouwen dat zij dit voortvarend doen en met resultaat.

De observaties van de onderwijsinspectie betreffen zowel het onderwijs van Stella Maris waar wordt samengewerkt met Kunskapsskolan (gepersonaliseerd) als waar dit niet het geval is (traditioneel). Daar waar we wel samenwerken, is de onderwijsinspectie kritisch op de wijze van invoering. Nergens houdt de onderwijsinspectie echter het gepersonaliseerd onderwijs of Kunskapsskolan verantwoordelijk voor de ontstane situatie. In een reactie zegt het bestuur van Stella Maris zelf hierover: ‘Het College van Bestuur hecht eraan te benadrukken dat ook de inspectie constateert dat de kwaliteitsrisico’s zich niet louter beperken tot, noch kunnen worden toegeschreven aan de invoering van gepersonaliseerd leren.’.

In haar openbare rapport is de inspectie vervolgens duidelijk over waar de problemen in de school als geheel liggen (zowel binnen het traditioneel als het gepersonaliseerd onderwijs). Zo is de kwaliteit van het onderwijs onvoldoende, zijn er fricties tussen verschillende delen van het personeel over de richting die de school heeft gekozen, worden leerlingen onvoldoende goed begeleid tijdens hun schoolloopbaan, waren leerlingen vanwege het grote ziekteverzuim (15%) gedwongen delen van hun lestijd in de kantine door te brengen, hebben de schoolleiding en het team niet aan een voortdurende verbetering van het onderwijs gewerkt, was een aantal leraren weinig gelukkig met het gebruikte portaal en hebben leraren onvoldoende rekening gehouden met de verschillende en soms zeer uiteenlopende onderwijsbehoeften van leerlingen. De originele onderzoeken van de Onderwijsinspectie (voor havo en vwo) zijn hieronder te vinden, zodat iedereen het zelf kan lezen.

Onderzoeksrapport havo Onderzoeksrapport vwo Samenvattend rapport voor ouders

‘Tweestromenland ligt voor de hand’

Het Stella Maris College is drie jaar geleden gestart met de invoering van gepersonaliseerd onderwijs. Na die goede start met een klein, enthousiast team heeft het Stella Maris College besloten tot brede invoering van gepersonaliseerd onderwijs. Wij moeten, achteraf bezien, vaststellen dat wij teveel zijn meegegaan in het toen geldende enthousiasme. Want twee jaar later hebben de schoolleiding en de leraren gezamenlijk moeten constateren dat deze brede invoering niet heeft opgeleverd wat we er tevoren van hadden verwacht. Wij hadden nadrukkelijker moeten adviseren om de invoering van gepersonaliseerd onderwijs meer te temporiseren. Al moeten wij tegelijk ook vaststellen dat er niet één aanwijsbare reden is te noemen, maar er – als altijd – sprake is geweest van een samenloop van verschillende omstandigheden (2).

Stella Maris is op basis van de bevindingen van de Onderwijsinspectie, inmiddels hard aan de slag met de herstelopdrachten. En heeft aangegeven zich daarna te zullen herbezinnen op de koers voor de komende jaren. Waarbij het – ook gezien de wens vanuit groepen ouders om GPL onderwijs te blijven aanbieden – voor de hand ligt dat gekozen gaat worden voor een ‘tweestromenland’.

Elke school is verschillend

Hoewel de ambities van scholen rond gepersonaliseerd leren vaak overeenkomen, zien we dat de weg naar realisatie voor elke school verschillend is. Met elk nieuw inzicht dat zo ontstaat, gaan ook wij aan de slag. Dit heeft er onder andere toe geleid dat wij het initiatief hebben genomen om de Learning Portal belangrijk te verbeteren. Zo is er meer ondersteuning voor leraren en bieden we een aantal scholen ook toegang tot een bredere set leerbronnen. Naar de toekomst toe zullen we deze mogelijkheden verder blijven uitbreiden.

Naast techniek en inhoud werken we verder hard aan een stevig kader voor scholen dat hen houvast biedt in hun transitie. Het KED Quality Framework – een in Zweden uit en te na getest schoolkwaliteitssysteem vormt hiervoor de basis. Vertaald naar de Nederlandse situatie, kunnen scholen zo veel effectiever werken aan kwaliteit, zoals ook de onderwijsinspectie voorstaat.

Onderwijs is mensenwerk en dat is maar goed ook. Dit maakt wel dat je nooit helemaal kunt voorkomen dat zaken niet lopen als verwacht. Hetgeen niet wegneemt dat ook wij voortdurend scherp moeten zijn op zaken die minder lopen dan verwacht, waarbij wij ook steeds ons eigen functioneren tegen het licht moeten houden. Ook al omdat dit past binnen het professionele partnerschap dat wij met scholen hebben.

Hoe de nu bij Stella Maris gemaakte keuzen precies vorm krijgt en welke keuzes het Stella Maris College in dit licht heeft gemaakt, zullen we volgende week nader toelichten in het dubbelinterview met John Hausmans en Raymond van Kerkvoorden.

1: In het artikel ‘Meerdere scholen die stoppen, da’s toch een trend?’ wordt dieper ingegaan op dit traject, wat dit van leraren vraagt, wat zij daarin van Kunskapsskolan mogen verwachten en wat wij doen om daar steeds weer beter in te worden.
2: In het artikel ‘Meerder scholen die stoppen, da’s toch een trend?’, lichten wij nader toe waar wij zien dat wij als Kunskapsskolan Nederland moeten verbeteren om leraren beter te ondersteunen in hun transformatie.